در آمدی بر اسطوره و شکل گیری اولیمپوس(مردم شناسی و موضوع کنفرانس

واژه شناسی اسطوره:   

 اسطوره که جمع شکسته عربی آن به گونه اساطیر بیشتر بکار می‌رود، منشا هندواروپایی دارد. در زبان‌های هندواروپایی نیز مشتقاتی دارد. در سنسکریت Sutra  

 به معنی داستان است که بیشتر در نوشته‌های بودایی بکار رفته‌است. در یونانی Historia به معنی جستجو و آگاهی، در فرانسه(فرانسوی) Histoire، در انگلیسی به دو صورت Story به معنی حکایت، داستان و قصهٔ تاریخی، و History به معنی تاریخ، گزارش و روایت بکار می‌رود. 

اسطوره نماد زندگی دوران پیش از دانش و صفت و نشان مشخص روزگاران باستان است در واقع، اسطوره، نشانگر یک دگرگونی بنیادی در پویش بالا روندهٔ ذهن بشری است. اساطیر، روایاتی است که از طبیعت و ذهن انسان بدوی ریشه می‌گیرد، و برآمده از رابطهٔ دوسویه این دو است.  

تعریف اسطوره:

اسطوره عبارت است از روایت یا جلوه ای نمادین درباره ایزدان، فرشتگان، موجودات فوق طبیعی و به طور کلی جهان شناختی که یک قوم به منظور تفسیر خود از هستی به کار می بندد. 

راههای شکل گیری اسطوره: 

الف: افسانه هایی که حاصل کار قوه ی تخیل در برخورد با واقعیت ها برای توضیح و تبیین پدیده های طبیعی (مثل رعد و برق ) یا منشا انواع جانداران (مثلا آواز بلبل ) سنتها و آیینهاست. در این جا تخیل یونانی قالبا انسان مدار است یعنی نیروهای طبیعی را بر محور انسان و در ارتباط با او تعریف میکند. 

ب:داستان هایی از قهرمانی ها که مبانی تاریخی دارند . مثل افسانه های مربوط به جنگ ها و قهرمانان که به مرور زمان با افزودن صحنه های بدیع بر آنها و حذف موارد کسالت آور تغییر یافته اند . 

ج: شرح ماجراهای ساده ای که صرفا برای سرگرمی ساخته شده و موضوع آنها عناصر طبیعت یا ماورای آن است. 

 همانطور که میدانید منبع و سرزمین اصلی افسانه ها و خدایان ، یونان محسوب می شود و در واقع یونان امروزی معروف به سرزمین خدایان است.در افسانه های یونانی امده است که در ابتدا و اولین فرمانروا کائوس بوده است که گایا را متولد کرده است.

گایا در اسطوره های یونان ایزدبانوی زمین است.او نه تنها اولین الهه‌های زمین است بلکه طبق بسیاری از روایات او اولین موجودی بود که از دل (خائوس) یا خلاء(در اسطوره های یونانی وضعیت ابتدایی پیش از آفرینش را بیان می‌کندکه از خائوس همچون خدایان بوسیله ی ویژگی های انسانی یاد شده است).گایا در واقع خود زمین است و همیشه هر جا سخن از طبیعت به میان می آید به نحوی گایا در نظر گرفته می شود . زیرا همیشه از طبیعت به عنوان جنس مونث یاد می شود و جمله ی مادر طبیعت رایج است.  

  سپس گایا اورانوس را متولد می کند و وی را به عنوان همسر انتخاب می کند . انها صاحب 12 فرزند ( 6 پسر و 6 دختر ) و در واقع نسل تایتانها ( 3 قول یک چشم و 3 قول صد دست که اولین نسل خدایان بودند ) و سیکلوپ ها را به وجود می اوردند . پس از اینکه انها بزرگ می شوند اورانوس از ترس از دست دادن قدرت و توطئه ، فرزندانش را در تارتاروس ( یکی از فرزندان خائوس که دنیای زیرین یا جهنم است ) زندانی می کند تا هرگز فکر قدرت طلبی و جای نشینی به سرشان نزند. 

 اما پس از مدتی گایا انها را ازاد می کند و سلاحی بزرگ درست کرده (یک داس بزرگ اهنی ) و به انها پیشنهاد می دهد تا توسط این سلاح انتقام را از پدرشان اورانوس بگیرند ، از بین انها ، تنها کرونوس که کوچکترین فرزند بود ، این پیشنهاد را قبول می کند و قدرت را از اورانوس می گیرد. اما پس از اینکه کرونوس این کار را انجام داد دقیقا راه اورانوس را در پیش گرفت و دیگر فرزندان را مجددا زندانی کرد و با خواهر خود رئا ازدواج کرد . او پس از اینکه خود را فرمانروا اعلام کرد رئا را نیز ملکه و خدای علم برگزید . همان زمان اورانوس و گایا پیش بینی می کردند که کرونوس هم توسط یکی از فرزندانش از بین خواهد رفت.
کرونوس و رئا صاحب 6 فرزند به نام های هستیا ، دمتر ، پوزئیدون ، هرا ، هادس و زئوس می شوند . کرونوس که از پیش بینی گایا و اورانوس با خبر شده بود تمامی فرزندان خود را در همان بدو تولد می بلعید تا مبادا یکی از انها پیش بینی گایا را به حقیقت تبدیل کند. اما سرانجام به هنگام متولد شدن زئوس ، رئا از گایا در خواست کمک می کند تا زئوس را نجات دهند به همین منظور تکه سنگی را در قنداق پیچیده و به جای زئوس به کرونوس می دهند و بدین ترتیب رئا ، زئوس را به جزیره کریت برده و او را در انجا تبدیل به مردی قدرتمند و ورزیده می کند.  

نام زئوس مربوط است به کلمهٔ یونانی dios به معنی «درخشان». پس از اینکه زئوس بزرگ می شود به مبارزه با کرونوس می پردازد و با خوراندن داروئی تهوع اور برادران و خواهرانش را که قبلا بلعیده شده بودند را ازاد می کند و از همین جا جنگ 10 ساله ی بین برادران و خواهران زئوس با کرونوس و دیگر نوادگان (تایتان ها) او اغاز می شود ، اما زئوس سرانجام پس از 10 سال موفق می شود که کرونوس را شکست دهد و او را برای همیشه در تارتاروس زندانی کند و حکومت را بر دست بگیرد ، پس از پیروزی زئوس او طبق قرعه فرمانروایی عالم را بین خود و برادرانش تقسیم کرد که بر این اساس اسمانها به زئوس رسید ، دریاها نصیب پوزئیدون شد و بدترین قرعه یعنی دنیای زیرین هم به هادس رسید. 
زئوس پس از اینکه فرمانروایی ها را تقسیم کرد کوه المپ را مرکز فرماندهی خویش قرار داد که خود و تمامی خدایان دیگر در انجا سکنی گزینند که بعد ها به المپ نشینان معروف شدند . المپ محل سکونت 12 خدای اصلی بود (به جز هادس که در دنیای زیرین بود) که به انها 12 ایزد المپ نشین می گفتند همچنین همه ی انها از فرزندان یا نزدیکان زئوس بودند و زئوس هم به عنوان خدای خدایان بر 12 خدای دیگر این کوه حکومت میکرد.سلاح او آذرخش بود که آن را به سمت کسی که او را ناخشنود کرده، پرتاب می‌کرده ‌است. یکی از مواردی که او را بسیار خشمگین می‌کرد دروغگویی و پیمان‌شکنی بوده‌است.  

 

منابع:اساطیر یونان از آغاز آفرینش تا عروج هراکلس، بازنوشته ی راجر لنسلین گرین،ترجمه ی عباس آقاجانی ـ ایلیاد و ادیسه ی هومر-بازی god of war